Parla-pippa

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν Κλοντ Τρισέ, ουσιαστικά άφησε να εννοηθεί ότι στις 7 Απριλίου θα ανακοινώσει την πρώτη άνοδο του ευρωεπιτοκίου από τον Μάιο του 2009, βάζοντας φωτιά στον ήδη βεβαρημένο προϋπολογισμό εκατομμυρίων νοικοκυριών με οφειλές στις τράπεζες, είτε αυτές προέρχονται από στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια είτε από πιστωτικές κάρτες.

Όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, η κίνηση αυτή επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα το σύνολο σχεδόν των δανείων, είτε πρόκειται για ισχύουσες οφειλές με κυμαινόμενο επιτόκιο είτε για νέα δάνεια με σταθερό επιτόκιο. Και αυτό γιατί, πέρα από τις δόσεις που αναπροσαρμόζονται αυτόματα, τόσο η διατραπεζική αγορά όσο και τα ίδια τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ανεβάζουν σχεδόν άμεσα όλα τα τιμολόγιά τους.

Οι αγορές, μάλιστα, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο η αύξηση του Απριλίου να είναι της τάξης ακόμα και του 0,5%, προκειμένου να τιθασευτεί ο ευρωπληθωρισμός, ο οποίος λόγω της ανόδου στις τιμές των καυσίμων και των εμπορευμάτων ξεπέρασε για τρίτο συνεχόμενο μήνα το όριο του 2% που έχει θέσει η ΕΚΤ.

Αυτό σημαίνει ότι για ένα νοικοκυριό που πληρώνει στεγαστικό δάνειο σε συνδυασμό με χρέη σε καταναλωτικά και κάρτες, το «ευρωκαπέλο» μπορεί να φτάσει ακόμα και τον έναν μισθό σε ετήσια βάση. Έτσι, οι τραπεζίτες αλλά και κύκλοι της Τράπεζας της Ελλάδος «χτυπούν καμπανάκι» για νέα άνοδο στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, το ύψος των οποίων ενδέχεται να ξεπεράσει ακόμα και τα 25 δισ. ευρώ μέσα στο 2011.

Στον αντίποδα, πάντως, η άνοδος των επιτοκίων λειτουργεί ευεργετικά για εκείνους που έχουν χρήματα καθώς οι αποδόσεις των προθεσμιακών έχουν πάρει ήδη την ανιούσα, φτάνοντας ακόμη και το 5% σε ετήσια βάση, ενώ «κερδισμένοι» βγαίνουν και όσοι «κλειδώσουν» τις οφειλές τους σε σταθερό επιτόκιο πριν από την αύξηση, καθώς δεν θα επιβαρυνθούν με επιπλέον τόκους.

Η αναμενόμενη αύξηση στο κόστος χρήματος έχει προφανείς και άμεσες επιπτώσεις στους δανειολήπτες, οι οποίοι θα δουν τη δόση τους να αυξάνεται. Τα πρώτα και άμεσα «θύματα» είναι τα νοικοκυριά εκείνα που έχουν χρέη με κυμαινόμενο επιτόκιο που βασίζεται στο επιτόκιο της ΕΚΤ. Σε αυτή την περίπτωση η αναπροσαρμογή προς τα επάνω γίνεται αυτόματα, γεγονός που σημαίνει ότι μέσα στον Απρίλιο ή το αργότερο τον Μάιο θα κληθούν να πληρώσουν επιπλέον χρήματα.

Παράλληλα, σχεδόν αντίστοιχα άμεσο είναι το πλήγμα και για εκείνους που έχουν δάνειο με κυμαινόμενο επιτόκιο, το οποίο βασίζεται στο Euribor. Και αυτό γιατί η διατραπεζική αγορά ακολουθεί παραδοσιακά κατά πόδας τις κινήσεις της ΕΚΤ, γεγονός που σημαίνει ότι αναμένεται αντίστοιχη άνοδος. Μάλιστα, στο παρελθόν η διατραπεζική αγορά έχει προεξοφλήσει τις κινήσεις της ΕΚΤ, πράγμα που δείχνει ότι δεν αποκλείεται το Euribor να αρχίσει να παίρνει την ανιούσα ακόμα και πριν από την 7η Απριλίου.

Οι τράπεζες στην πλειονότητά τους μεταφέρουν την αύξηση και στα δάνεια με σταθερό επιτόκιο, γεγονός που δείχνει ότι οι νέοι δανειολήπτες που θα θελήσουν να «κλειδώσουν» τις δόσεις τους θα το κάνουν ακριβότερα. Ήδη το προηγούμενο διάστημα τα σταθερά επιτόκια των καταναλωτικών δανείων, των πιστωτικών καρτών και των στεγαστικών δανείων έχουν «τσιμπήσει» από 0,5% έως και 1%, ενώ, όπως όλα δείχνουν, έπεται και συνέχεια.

Χαμένες από το ακριβό χρήμα βγαίνουν και οι ίδιες οι τράπεζες, καθώς αναγκάζονται να αντλούν ρευστότητα με μεγάλο κόστος, είτε από τη διατραπεζική αγορά είτε -κυρίως- εντός Ελλάδος. Η Τράπεζα της Ελλάδος εξάλλου έχει ζητήσει επανειλημμένως από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να μειώσουν τα επιτόκια με τα οποία δανείζονται, προειδοποιώντας ότι η κατάσταση αυτή δεν είναι βιώσιμη.

Στον αντίποδα, υπάρχουν και κάποιοι που βλέπουν «με καλό μάτι» την κίνηση Τρισέ. Συγκεκριμένα, οι καταθέτες και οι επενδυτές είναι αυτή τη στιγμή οι μεγάλοι κερδισμένοι από την άνοδο των επιτοκίων. Και αυτό γιατί σήμερα, για ποσά άνω των 30.000 ευρώ και για τρίμηνη ή εξάμηνη διάρκεια, μπορεί κανείς να αξιώσει επιτόκια της τάξης του 4,5% ή και του 5% σε προθεσμιακές καταθέσεις, κυρίως από μικρότερες τράπεζες. Ακόμα όμως και τα μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν μπει στο «παιχνίδι», δίνοντας επίσης δελεαστικά επιτόκια, τουλάχιστον 3,5% ή και 4%. Παράλληλα, κερδίζουν έδαφος και οι λεγόμενες «κλιμακωτές» καταθέσεις, τις οποίες οι τράπεζες διαθέτουν σε εκείνους που θέλουν υψηλές αποδόσεις αλλά και δυνατότητα άμεσης ρευστοποίησης.

Στην περίπτωση αυτή, για όσο μεγαλύτερο διάστημα αφήνει κανείς τα χρήματά του στην τράπεζα τόσο αυξάνει και το επιτόκιο, φτάνοντας ακόμα και στο 10%.

Επιπλέον, κερδισμένοι είναι εκείνοι που πρόλαβαν και «κλείδωσαν» τις δόσεις τους με σταθερό επιτόκιο πριν από τις αυξήσεις, καθώς, τουλάχιστον, γλιτώνουν το τρέχον «χαράτσι» και θα αντιμετωπίσουν τα νέα δεδομένα αφού λήξει η σταθερή περίοδος.